Player Piano 2 2004
Collectie Stichting Logos
Titel Player_Piano_2
Productie Gebouwd te Gent door Godfried-Willem Raes
Datering 2004
Afmetingen Pianomodule: H x B x L: 100 cm x 17 cm x 15 cm
Besturingsmodule: H x B x L: 22 cm x 50 cm x 39 cm
Pedaal: H x B x L: 45 cm x 30 cm x 53 cm
Classificatie 514
Inventarisnummer LOGOS2004.5
Beschrijving van het instrument
Player Piano 2 is een pianoautomaat van het type “vorsetzer”. De automaat wordt dus op de toetsen van een bestaande piano geplaatst. De toetsen worden bespeeld met elektromagneten.
Raes monteerde 88 elektromagneten in een langwerpig rechthoekig metalen kader zodat elke elektromagneet precies boven een toets komt te staan. Aan de korte zijden van het metalen kader monteerde Raes telkens twee pootjes met rubberen schoen. Deze steunen op de twee vlakken links en rechts van de toetsen op de piano. Door aan de pootjes te draaien kan de lengte van de pootjes (met schroefdraad) worden aangepast. Op die manier kan de afstand tussen de rubberen schoentjes van de elektromagneten en de pianotoetsen (afhankelijk van de gebruikte piano) precies worden ingesteld. Boven de pootjes monteerde Raes aan elke korte zijde een plastic handvat.
Player piano 2 wordt bestuurd door 9 PIC microcontrollers. Elk processorboard (een printplaat met een controller) kan 10 elektromagneten schakelen. De 9 printplaten zijn verticaal tegen de achterste lange zijde van het kader gemonteerd. Na het schakelen brengen veertjes het anker van de elektromagneet terug naar zijn oorspronkelijke toestand. Zowel de kracht (volume) als de lengte van de noten zijn individueel zeer precies stuurbaar.
Op de korte zijde van het metalen kader rechts (discantzijde) zien we de drie connectoren (bananenfiches) voor de stroomvoorziening van de elektromagneten. Deze worden met banaanstekkers met de voedingsmodule verbonden.
Rechts vooraan zien we de midi ingang. Ook de stroomvoorziening voor de besturingselektronica wordt via deze fiche voorzien. Daarom is het van groot belang dat er een 5 polige midikabel wordt gebruikt. Deze midi ingang wordt met de besturingsmodule (midi through) verbonden. De zware voedingsmodule huist in een grijs chassis op vier kleine zwenkwieltjes. Op het frontpaneel (met twee handvaten) zien we links de voedingsfiche en de schakelaar. Boven de fiches voor de bananenstekkers zien we de voltmeters voor de hold-spanning en de velocityspanning. Onder elke voltmeter zien we een schakelaar. Hiermee selecteer je of de hold- en velocityspanning manueel (met de potmeters ernaast) of via het midiprotocol wordt bepaald.
Helemaal rechts zien we de midi ingang (IN) met daarnaast vier midi throughs (één ervan wordt met de pianomodule verbonden). Links ervan zien we de fiche voor het pedaal. Raes voegde voor- en achteraan de voedingsmodule LED lichtjes toe. De voedingsmodule is zwaar genoeg om alle elektromagneten samen te schakelen.
Ook het rechter pedaal van de piano dat dient voor het opheffen van alle snaardempers, werd door Raes geautomatiseerd. Het wordt bediend door een grote bidirectionele elektromagneet die onder een driehoekige plaat van roestvrij staal is gemonteerd. De plaat staat op drie met schroefdraad verstelbare pootjes zodat de positie van de elektromagneet perfect aan de piano kan worden aangepast. Ronde gewichten aan beide zijden van het pedaal zorgen er voor dat de elektromagneet zichzelf niet opheft. Met behulp van vier controllers in het midiprotocol kan de het pedaal uiterst precies worden bediend. De snelheid van het indrukken, de kracht van het indrukken, de kracht tussen het indrukken en het loslaten en de snelheid van het loslaten zijn precies stuurbaar. De besturingselektronica voor het pedaal is in de besturingsmodule ingebouwd. Zoals reeds aangehaald wordt de pedaalmodule met een midikabel met de besturingsmodule verbonden. De voeding bevindt zich in het pedaal zelf. We zien de voedingsconnector aan de linker zijkant van het pedaal. Raes monteerde ook een blauw en amber LED licht op de pedaalmodule.
Alle elektrische schema’s en firmware vind je in het bouwdagboek van Player Piano 2 en de pedaalmodule.
Speelwijze, repertoire en inzet in producties
Player Piano 2 maakt deel uit van het Logos Robotorkest (voordien het m&m orkest genaamd). De robot wordt gebruikt in orkestraties en stukken die specifiek geschreven zijn voor het orkest.
Naast Raes zelf schreven ook Hans Roels, Kris De Baerdemacker, Joachim Brackx, Barbara Buchowiec, Francesca Verbauwhede, Kristof Lauwers, Sebastian Bradt, Caroline Wilkins, Claude Coppens, Klarenz Barlow, Warren Burt en vele anderen composities voor deze robot.
Opbouw van het instrument/installatie
De midi-ingang van de voedingsmodule (vooraan rechts) moet met een midikabel met het midi-interface worden verbonden. Het midi-interface is op een computer aangesloten. De stroomkabel van de voedingsmodule moet in de daarvoor voorziene fiche (vooraan rechts) worden gestoken. De schakelaar erboven moet worden ingeschakeld. Met drie banaanstekkers wordt de voedingsmodule met de vorsetzer verbonden. Met een midikabel (5-polig) wordt de besturingsmodule (midi through) met de pianomodule verbonden.
Met een midikabel wordt het pedaal met de ingang (PEDAL) op de voedingsmodule aangesloten. Een stroomkabel wordt in de voedingsconnector van de pedaalmodule geplugd.
Bij composities met luide en grote clusters moet de robot op de piano met klemmen worden vastgezet. De robot is namelijk in staat zichzelf op te heffen.
Manual: zie bouwdagboek en de gids voor componisten.
Inscripties
Me fecit logos
5 pole
Staat van het instrument
In werkende staat
Historiek van het instrument
Dit is de tweede player piano die Raes bouwde. De eerste dateerde van 1994.
In 2016 werd de oorspronkelijke voedingsmodule vervangen door het huidige exemplaar. De oorspronkelijke voeding was een stuk minder zwaar waardoor totale polyfonie (88 toetsen) niet mogelijk was. Bij de oorspronkelijke module werd de besturingselektronica (5V) gevoed door de spanning die gebruikt werd om de magneten ingeduwd te houden (hold voltage 12V). Sinds 2016 wordt de spanning voor de besturingselektronica (5V) via de midikabel geleverd.
De eerste versie van de pedaalmodule dateert van 2005. Aanvankelijk kon het pedaal apart worden gebruikt of in combinatie met player piano 1 of player piano 2. Raes zag het pedaal om die reden aanvankelijk als een aparte robot. Na aanhoudende problemen (de magnetische velden van de zware elektromagneet stoorden de chips) werd deze module in 2010 van een nieuwe sturing en firmware voorzien. Sinds 2016, de laatste versie, is het besturingssysteem van het pedaal in de voedingsmodule van Player Piano 2 opgenomen. Om die reden kan het pedaal enkel nog in combinatie met deze Player Piano worden gebruikt.
Problematieken
/
Media
Afbeeldingen
Audio
Fuji san ni nobore - Godfried-Willem Raes