index     kalender     koncertberichten     hat     infusoria     sounds of crete     kolofon

De nieuwste robot: <Hat>

Het is inmiddels al lang geen geheim meer: niemand minder dan Aphex Twin heeft een bestellling voor een nieuwe robot geplaatst bij ons. Het gaat om een 'anything hitter', een polyvalente drummachine, zeg maar. Hier krijgt u een fragment uit het bouwdagboek van Godfried-Willem Raes, dat u steeds kan nalezen op: http://logosfoundation.org/instrum_gwr/HAT.html

"Dit is de eerste robot die we op bestelling ontwierpen en bouwden. De enige tot nu toe die niet wordt ingelijfd in het orkest. De bestelling kwam van Aphex Twin, die ons aanvankelijk kontakteerde met de vraag of we niet bereid waren een van onze bestaande robots aan hem te verkopen... Maar, aangezien alle robotten deel uitmaken van het robotorkest en ettelijke komposities in hun klinkend voortbestaan afhankelijk zijn van de volledige samenstelling van dit orkest, weigerden we op die vraag in te gaan. Na heel wat over en weer praten en onderhandelen, stemden we er uiteindelijk mee in een speciale nieuwe robot te ontwerpen: eentje die allerhande objekten en instrumenten zou kunnen aanslaan en tot klinken brengen. Toen we goed en wel aan het ontwerp begonnen, bleek zo'n min of meer universele robot algauw onnoemelijk vele problemen met zich te brengen. Immers, algemeen gesteld moet de massa van het aangeslagen instrument (inklusief de veerkracht ervan) in verhouding staan tot die van de klopper. Een robot die zomaar op alles kan slaan is daarom alleen al ondenkbaar.

Zelfs wie niet muzikaal technisch goed onderlegd is zal begrijpen dat je geen triangel kan aanslaan met een paukestok, zomin als je een bastrom tot klinken kan brengen met het metalen staafje waarmee de triangel aangeslagen wordt. Om die reden voorzagen we deze robot dan ook van een grote variatie aan kloppers en elektromagneten zodat voor eender welk objekt wel ergens een geschikt aanslagmechanisme kan gevonden worden. Dit neemt natuurlijk niet weg dat het noodzakelijk is om de afstand objekt-klopper al naar het geval heel nauwkeurig in te stellen en te optimaliseren. Aangezien een gammele en rammelende konstruktie voor zo'n ontwerp volstrekt uit den boze is, ontwierpen we voor deze robot een gelast chassis uit uiterst stevig profielstaal en voorzagen we dit van een onverwoestbaar stevig wielstel. Daarbij werd voor een driewiel konstruktie geopteerd, omdat zoiets per definitie altijd stabiel staat. Zoals in vele van onze robots speelt ook hier weer de hoek van 60 graden een konstruktief zowel als estetisch belangrijke rol. Voor het 'pedaal'-mechanisme vetrokken we van het tegenwoordig gangbare middels een ketting aangedreven tuig. Hiervan verwijderden we de treeplaat geheel en aktiveerden we het draaimechanisme rechtstreeks via een uiterst krachtige trekmagneet". (GWR)

Maar goed, wie is Aphex Twin eigenlijk?

Wel, de man heet Richard James, is geboren op 18 Augustus 1971 in Limerick (Ierland) en is vandaag de dag zowel komponist, dj als producer, gespecializeerd in elektronische muziek. Hij heeft altijd op een subtiele en ondergrondse manier verdergesleuteld aan een oeuvre dat vandaag de dag heel wat navolging heeft gekregen en in de desbetreffende scenes tot het genre IDM (Intelligent Dance Music) of Braindance wordt gerekend, ook al is hij na al die jaren uitgegroeid tot een genre, een stijlikoon op zichzelf. Naar eigen zeggen is hij sterk beinvloed door Acid House, Mr. Fingers, 808 State, Lil Louis, Brian Eno, Can, Neu!, Tangerine Dream en avant - gardekomponisten Karlheinz Stockhausen, Iannis Xenakis, Bernard Parmegiani, John Cage en Erik Satie. Mede door het oprichten van eigen platenlabels zoals Rephlex Records kennen zijn eksploten een snelle verspreiding binnen het circuit. Zo komt hij in de jaren '80 als een piepjonge beeldenstormer op de proppen met de Analogue Bubblebath - reeks (op EP) vooraleer in 1992 het eerste full - length Aphex Twin album Selected Ambient Works 85 - 92 wordt uitgebracht op R&S Records. Tezelfdertijd lanceert hij om de haverklap een nieuwe EP of single die hij onder verscheidene aliassen uitbrengt. Hierna volgt in 1995 het vrij eklektische dance - album I Care Because You Do, een kompilatie van nummers die hij tussen 1990 en 1994 opnam en waarin hij een breed skala aan muziekstijlen tentoonstelt.

Eind jaren '90 wordt zijn muziek meer populair en mainstream, mede door de albums Expert Knob Twiddlers (1996), Come To Daddy (1997) en Windowlicker (1998). De titelnummers van de twee laatstgenoemde EP’s werden cover features op diverse magazines en werden uitgezonden op MTV, met videoclips van Chris Cunningham. Ze zorgden voor behoorlijk wat kontroverse omdat er zulke angstwekkende en bizarre scènes in voorkomen. De rollen zijn ook wel eens omgedraaid geweest: zo maakte Aphex Twin (?) in 2000 de soundtrack voor Cunningham's eerste film Flex en in 2005 voor Rubber Johnny. In 2001 brengt hij met Drukqs zijn meest persoonlijke album uit: het is een dubbelalbum waarop onder meer prepared piano - stukken staan die duidelijk invloeden van Cage en Satie laten doorschemeren. Opvallend is ook dat veel van de nummers geschreven zijn in het Cornish, een dialekt uit Wales (zoals het hyperaktieve, verstorende Vordhosbn, dat 'zeilboot' betekent). Het album bevat voorts snoeiharde, gesofistikeerd geprogrammeerde komputernummers. Ook de kenmerkende supersnelle en extreem gekomprimeerde drumsekties doen hier hun intrede. In het najaar van 2004 keert Aphex Twin terug naar het acid - genre met de Analord serie. In deze reeks albums koncentreert hij zich op het produceren van volledig analoge muziekstukken, geschreven en opgenomen met analoge apparatuur en geperst op vinyl. Hiervoor gebruikt hij een grote kollektie Roland drummachines die hij kocht toen ze nog relatief goedkoop waren. De Synton Fenix bijvoorbeeld, een van de zeldzaamste en meest begeerde synthesizers van zijn generatie, of de beruchte Roland MC - 4 sequencer die zeer moeilijk te programmeren is.

Zijn muziek in detail gaan beschrijven zou onbegonnen werk zijn, maar globaal kunnen we spreken van een bijzonder onortodoks gebruik van analoge (zelfbouw)elektronika, verrassend nieuwe geluidseffekten door verrassend ouderwetse apparatuur, snelle en pulserende drumseksies, en konsonante en gestileerde melodielijnen. In zijn werk schemert altijd een soort duistere humor door, vaak in kombinatie met onbehaaglijk aandoende landschappen en de dito bewoners daarvan. Zie bijvoorbeeld Come To Daddy, waarin een TV - demon tot leven wordt gewekt doordat een hond tegen de beeldbuis urineert, of Rubber Johnny, waarin een kruising tussen een foetus en The Elephant Man ten prooi valt aan een Sint - Vitus dans met een rolstoel, dat alles voor de verbijsterde ogen van een in infrarood gefilmde chihuahua. De videoclip bij Nannou getuigt dan weer van een zelden vertoonde elegantie en breekbaarheid. Roddels in de media zeggen dat Aphex Twin de laatste tijd aan het opnemen is onder nieuwe aliassen, zoals The Tuss.